Het kan U niet ontgaan zijn, afgelopen woensdag mochten we naar de stembus, voor Provinciale Staten en de Waterschappen. Dus niet om op landelijk niveau te kiezen. In Lelystad moest je daar nog wel een rood potlood voor gebruiken dat voor de verkiezingen van de Tweede Kamer bedoeld was en ja…indirect gaat het natuurlijk ook over de verkiezing van de Eerste Kamer. Maar toch: Provinciale Verkiezingen. Ik schreef er al twee keer eerder over, in mijn blog iets met kiezen en mijn blog weet wat U kiest.
Dus de kiezer heeft gesproken: en hoe ! Het zal nog een tijdje duren voordat we aan het nieuwe beeld gewend zijn. Als eerste de opkomst. Landelijk was de opkomst 57,5% . Dat is iets hoger dan in 2019 toen het nog 56,16% was. In Flevoland zien we het tegenovergestelde. De opkomst in 2019 was 53,6% , maar de opkomst in 2023 was 52,4% ! Dat is iets om ons zorgen over te maken. Waarom weten we in Flevoland onze inwoners minder dan in de rest van Nederland te betrekken bij de politiek. Doen we er niet genoeg voor ? Zijn met name in de steden Almere en Lelystad mensen meer afgehaakt ? Het is iets om me druk over te maken en waar we met alle partijen over na moeten denken.
Dan uiteraard de uitslag zelf. Allereerst een dikke felicitatie naar BBB. Dit is een enorme overwinning. En dat zegt natuurlijk iets. Van de “gevestigde” partijen hebben alleen D66, Partij vd Dieren en SGP gewonnen. Alle andere zetels gaan naar nieuwe partijen (als je Ja21 tenminste niet als een nieuwe partij beschouwt, die waren er al). In zetels blijven de PvdA (3), SP (2), D66 (2) en PvdD (2) op een gelijk aantal zetels staan. Met enorm verschil tussen de grootste, BBB, met 10 zetels en de rest. De VVD is weliswaar de tweede partij met 4 zetels (van de 6 die ze hadden), en daarna komen we in de 3 en 2 zetelpartijen. Wat zegt dit nu ?
Dat is nog niet zo heel eenvoudig. Ik probeer eerst wat analyses van de koude grond te geven (want tja…..veel wetenschap zit er niet achter bij mij), ga dan nog even in op de positie van de PvdA en tenslotte probeer ik vooruit te kijken naar de (in)formatie: het vormen van het nieuwe college.
Voor de hand liggend is om te denken dat alle (of tenminste een groot deel) van de proteststemmen op Forum van 4 jaar geleden naar de BBB zijn gegaan. Uit de (landelijke) analyse blijkt wat anders, de stemmen komen echt overal vandaan. 9% van Forum / Ja 21 tegenover 18% van de PVV en 17% van de VVD. Het is eigenlijk vooral een verschuiving op rechts, waarbij extreem rechts wellicht vooral niet is gaan stemmen deze keer. Wat mij wel helder lijkt, maar dat wisten we al , dat er ook binnen de VVD grote onvrede is met het kabinetsbeleid, maar dat men ook wel klaar is met Mark Rutte. Kennelijk is BBB het redelijke alternatief. Dat heeft te maken met hun stijl (open, praktisch, “gewoon” taalgebruik), de toegankelijke uitstraling van Caroline vd Plas, het ontbreken van heel extreme standpunten en een verhaal dat mensen hoop geeft. Vooral dat bieden van hoop lijkt mij cruciaal. Kunnen we wat van leren. En voor een echte analyse van iemand die er echt verstand van heeft raad ik dit artikel van René Cuperus aan. Want in ieder geval, het rode potlood is gebruikt om te corrigeren.
Dan over de PvdA. Dat is ook een gemixt beeld. Maar 41% is trouw gebleven, de rest komt vooral van D66. Van onze kiezers die 4 jaar geleden nog op ons stemden heeft maar liefst 24% dit jaar niet gestemd. Moet je eens nagaan als we die wel allemaal bereikt hadden. Ook over de PvdA had Cuperus een vrees ik scherpe analyse: “De aloude emancipatiepartijen PvdA en CDA moeten zich schamen geheel en al in de wereld van zelftevreden succesvollen te zijn terechtgekomen, zonder brugverbindingen naar de andere kant van Nederland.” Die brugverbindingen herstellen is volgens mij de opdracht voor de komende periode. Als ik dan naar Flevoland kijk vechten ook 2 emoties om voorrang. Om te beginnen blij dat we 3 zetels lijken te behouden, als enige. Maar in procentuele zin gingen we toch 0,6% achteruit. En dat in combinatie met de opkomst maakt dat ik toch echt denk dat we nog wat te doen hebben. Zeker bij mensen die eerst wel op ons stemden en nu helemaal het vertrouwen lijken te hebben verloren.
Over de samenwerking met Groen-Links is veel geschreven. In mijn blog van anderhalf jaar geleden schreef ik als conclusie: de verandering begint door te doen ! Niets is minder waar. Cijfermatig heeft de samenwerking ons nog niet zoveel gebracht, we blijven tov 2019 ongeveer gelijk. Maar inhoudelijk kan die samenwerking ons des te meer brengen. En dat gaan we wat mij betreft gewoon laten zien.
Tenslotte: de formatie. Ik heb daar veel vertrouwen in. Om te beginnen: ruim baan voor de BBB. Ze zijn met afstand de grootste. En adel verplicht. Daarbij helpt het dat als je naar hun programma kijken en naar de manier waarop ze de voorbereidingen aanpakken, dat ze goed voorbereid zijn en er ook gezamenlijk met andere partijen uit willen komen. En dat siert ze. Dat vraagt van andere partijen dan ook om die rol te respecteren en te accepteren. De politieke wereld is veranderd. Maar er is met het rode potlood geen streep door ons verhaal gezet. Dus is het aan ons om gezamenlijk een verandering ten goede voor Flevoland en de Flevolanders te realiseren. Daar gaan we komende weken aan werken.