Wachten op spanning, of wordt het sensatie ?

De kranten staan er vol mee. Onvoldoende netspanning. Bedrijven kunnen zich niet vestigen. Zonnepanelen kunnen niet aangesloten worden. En helaas, het valt niet te ontkennen, de energietransitie dreigt vast te lopen. Helaas beperken veel van die nieuwsartikelen zich tot de vraag: wie is de schuldige ? Uhm, nou ja, de vraag is eigenlijk wie niet. Want natuurlijk: we zijn te laat begonnen (al hebben de netbeheerder echt wel eerder signalen afgegeven) en ja, de rijksoverheid had eerder maatregelen moeten treffen en ja, provincies en gemeenten hadden eerder aan de bel moeten trekken en soepeler aan vergunningsprocedures mee moeten werken en ja…. etc. etc.

Bovendien: We hebben één van de betrouwbaarste stroomnetten van de wereld. Alleen dat is niet gemaakt voor de snelle ontwikkelingen die nu plaatsvinden. De bouw van duurzame energie (zonnepark 1 jaar) gaat veel sneller dan de bouw van bijvoorbeeld onderstations (6 a 7 jaren). Tel daar het tekort aan technici bij op en nee…het tempo is niet bij te houden. En nog iets anders, dat net is gemaakt vanuit de gedachte dat energie via kabel, buis of treinwagon op centrale plekken ons land binnenkomt en dan verder verdeeld wordt. Maar inmiddels wekken we overal energie op. Dat is een heel ander concept. Dat moet op termijn misschien wel leiden tot een heel ander systeem. Laat je eens inspireren door die toekomst en kijk eens bij https://www.dewereldvanb.nl/ . Met het platform De wereld van B willen we beter begrijpen wat decentrale, duurzame energie vraagt. Buitengewoon boeiend.

Ik vind die schuldvraag dus eigenlijk helemaal niet zo interessant. Door de versnelling in de energietransitie – want dat is de andere kant van het verhaal – zijn we inderdaad te laat. Dus nu is de vraag, hoe lossen we het op. En dan is het handig om te weten wat er nu precies aan de hand is. Dat wordt in deze animatie handig uitgelegd: https://youtu.be/Lpij-HtIBeo Daarbij kan overigens het bekijken van deze on-line uitzendingen https://fea.nl/nieuws/kenniscafe-liander-nu-online/ en https://fea.nl/nieuws/fea-kenniscafe-met-liander-innax-en-tennet/ ook helpen. En als je snel wilt weten wat het bv. voor jou als ondernemer betekent kijk je hier: https://netverzwaring-informatie.web.liander.nl/ .

Goed, nu weten we ongeveer hoe het zit. Er is file. Het net is vol, de snelweg (het hoogspanningsnet) loopt vol, bij de afslagen (het middenspanningsnet) is het te druk; er kan dus geen verkeer meer bij. Dat is ook voor het grootste deel van Flevoland zo.

Maar nu…wat moeten we doen:

Om te beginnen wordt er fors geïnvesteerd. Door TenneT voor het hoogspanningsnet en door de regionale netbeheerders voor de laagspanning. Ter illustratie, in de periode 2022 – 2031 is door TenneT een investering voorzien tussen de 10 en 13,6 miljard Euro. Dat is zo’n bedrag dat je heel langzaam uit moet spreken. Nog een ander cijfertje: Dit voorjaar becijferde PWC dat de drie grootste regionale netbeheerders (Liander, Stedin en Enexis Netbeheer) en de beheerder van het landelijke hoogspanningsnetwerk (TenneT) tot 2050 zeker 102 miljard euro moeten investeren in het elektriciteitsnet en de regionale gasnetten. Dat levert overigens meteen een fors probleem op: waar komt dat geld vandaan. Ik denk dat je het niet allemaal kunt verhalen op de “eindgebruiker”( U en ik dus en nog heel veel andere bedrijven en particulieren). Dan wordt energie denk ik onbetaalbaar. Laten we dus hopen dat er met het kabinet (hij komt….hij komt…..hopen we) daar goede afspraken over te maken zijn.

Ondertussen moeten de netbeheerders zoveel mogelijk slimme trucs uithalen, bijvoorbeeld voor TenneT het opknippen van het net in delen, zodat de capaciteit beter te sturen is of voor de regionale netbeheerders maatregelen als redundantie en wat zo mooi heet congestiemanagement. Ieder net in Nederland is dubbel uitgevoerd, om er zeker van te zijn dat bij storingen er altijd een reserve-kabel is om de functie over te nemen. We hebben niet voor niets het veiligste net van europa met de minste uitval. Dat reserve-deel van het net wordt dus weinig gebruikt en dus kun je kijken hoe dat wel in te zetten is voor het retour leveren van opgewekt vermogen. Maar ook afspraken met grootgebruikers over de vraag of ze hun verbruikspieken op elkaar af kunnen stemmen, kunnen helpen.

De Regionale Energie Strategie gaat helpen. Door te plannen kunnen de netbeheerders ook vooruit denken wanneer waar capaciteit nodig is. Daarom kunnen de windparken in Flevoland gewoon volgens planning aangesloten worden en ook een groot deel van de geplande zonnevelden. Voor de nog niet geplande is het spannender. En natuurlijk: opslag. Als we opgewekte stroom op kunnen slaan in plaats van over het net te sturen, kunnen we die later weer gebruiken zonder het net te belasten: 2 keer winst. En tenslotte, voor al die werkzaamheden moeten vergunningen verleend worden en personeel aangenomen die al dat werk uitvoert. Met die vergunningen moeten wij als overheden kunnen helpen, maar het vinden van voldoende geschoold personeel is een enorm probleem. Ter vergelijking Liander graaft de komende jaren voor het middenspanningsgebied in Friesland en de Noord Oostpolder 1.000 km sleuf en legt 2.100 km middenspanningskabel aan en ca. 300 transformatorhuisjes worden vervangen of aangelegd.

Zo kan ik nog wel even doorgaan. We staan met zijn allen voor een enorme klus. En die gaat echt alleen maar lukken als we….ja hoor het is weer zover … daar samen mee aan de bak gaan. Anders blijft de energietransitie straks transitietheorie, en dat moeten we niet willen….. (en wordt de sensatie dat we nog lang op spanning kunnen wachten).