Iets met data, bronnen en warmte

Er wordt veel gediscussieerd over de mogelijke komst van het datacentrum van Meta (ik noem het nog steeds Facebook merk ik). Die discussie is logisch en voorstelbaar – en in zeker opzicht ook voorspelbaar. Daarin gaat het ook over energiegebruik en warmte. En dan doen toch ook allerlei indianenverhalen de rond. Niet altijd gebaseerd op complete data en bronnen. Je zou het er warm van krijgen. En dat is nou weer jammer. Dus doe ik graag een poging om de feiten – uiteraard vanuit mijn perspectief – op een rijtje te zetten.

Om te beginnen de energieslurper datacentrum. Dat is zo, als je alleen naar de energielevering kijkt, naar het electriciteitsgebruik dus. Maar daarentegen levert het datacentrum ook substantieel energie terug, in de vorm van warmte. Daarmee ontstaat een veel betere energiebalans. Uitgerekend is dat theoretisch bij bijvoorbeeld een datacenter van 500 MW een stroomgebruik hoort van 1,2 TWh, waarvan dan 1,1 TWh teruggeleverd kan worden in de vorm van warmte.

Is dat dan wel groene warmte ? Ja, want de combinatie van gebruik van duurzaam opgewekte (groene) elektriciteit en het produceren van restwarmte uit dit elektriciteitsgebruik maakt het mogelijk om restwarmte als groene hernieuwbare energie te bestempelen.

Dat gaat natuurlijk alleen werken als die restwarmte ook daadwerkelijk gebruikt kan worden. De afgelopen maanden is dan ook intensief gewerkt aan een businessplan voor een warmtenet Zeewolde / Harderwijk dat primair, maar niet uitsluitend, gevoed wordt door de restwarmte van het datacenter. Met Meta zijn afspraken gemaakt over de wijze waarop de warmte beschikbaar kan komen en de wijze waarop Meta zal bijdragen aan de realisatie van de warmte-infrastructuur. Daarbij wordt de restwarmte door Meta gratis ter beschikking gesteld. Dat maakt dat het warmtenet Zeewolde / Harderwijk een veel betere uitgangspositie heeft dan andere warmtenetten in Nederland. En dat ik dus denk dat er een echt goede kans is dat dit gaat lukken.

Maar gaat dat dan ook op tijd lukken ? De ontwikkeling van warmtenetten van een eerste ontwerp, naar definitieve ontwerpen, een businesscase en de daadwerkelijke aanleg tot en met een werkend warmtenet duurde voorheen ongeveer zeven jaar. Door innovatie en inmiddels opgedane kennis en ervaring van systemen en materialen worden warmtenetten tegenwoordig sneller van idee naar realisatie gebracht. Daar streven we uiteraard ook naar voor het warmte-net in Zeewolde. De verwachting is dat het eerste gedeelte van het totale warmtenet in 2024 in exploitatie gaat voor de Polderwijk in Zeewolde. Het duurt dus echt geen vijf tot zeven jaar voordat hier duidelijkheid over is. De daadwerkelijke datum van realisatie hangt uiteraard af van de realisatie van het datacenter. Maar we gaan wel zorgen dat we er klaar voor zijn.

Met de mogelijke komst van het datacenter krijgt Zeewolde dus een duurzame en betrouwbare warmtebron binnen de gemeentegrenzen. Waar in Nederland een tekort aan warmtebronnen is, dient in Zeewolde zich er een aan.

Hoe gaat dat er dan uitzien ? Voor de restwarmte geldt dat er een warmte opwaardeerstation komt op Trekkersveld. Daar wordt de warmte (dan 23 graden) opgewaardeerd (70-75 graden) en vervolgens getransporteerd naar de wijken. De restwarmte van het datacenter naar Harderwijk wordt op lage temperatuur getransporteerd (23 graden). Dit is om kosten te besparen op de infrastructuur en om warmte over langere afstand te kunnen transporteren zonder teveel verlies. In Harderwijk wordt de warmte opgewaardeerd en daarna getransporteerd naar de wijken.

Maar dit is toch allemaal nog theorie ? Niet helemaal. Met warmtenetten is in Nederland best veel ervaring. Niet alleen maar goede overigens. Want in veel gevallen zien we dat bijvoorbeeld de infrastructuur, mooi woord voor het buizenwerk en de pompen, al heel snel te duur is om uit de exploitatie te kunnen betalen. En omdat het uitgangspunt – en dat is het ook hier – is dat warmte uit warmtenetten niet duurder moet zijn dan warmte die gemaakt wordt van gas, loopt zo’n warmtenet dus vast. Niet voor niets wordt er in het “treindocumentje” van de formatie gezegd dat er een klimaatfonds moet komen oa ter financiering van collectieve warmtenetten. En daarnaast hangt natuurlijk veel af van het gemeentelijk beleid dat hoort bij het “van het aardgas af” beleid om goed zicht te krijgen op de hoeveelheid afnemers van het toekomstige warmtenet.

Er valt dus nogal wat uit te zoeken. Maar ik denk dat we met het gebruik van de restwarmte echt een kans hebben om de inwoners van Zeewolde en van Harderwijk te voorzien van betrouwbare en betaalbare warmte. En daar gaat het wat mij betreft om.

Disclaimer: de gemeenteraad moet nog beslissen over het bestemmingsplan. Dus we weten nog niet of het datacenter er komt. Maar als dat zo is….dan is er ook restwarmte.