Een Nieuwe Wereld

Afgelopen zaterdag genoot ik via een livestream van het Uitgastfestival vanuit het Natuurpark in Lelystad van een optreden van het Nederlands Saxofoon Octet. Helaas dus nog via een livestream, want de combinatie van (klassieke) muziek en natuur vind ik al jaren een aanrader. Ze speelden Een Nieuwe Wereld, naar de 9e symfonie van Antonin Dvorák (“uit de nieuwe wereld”). Ik stelde mij mijmerend – want tja zo gaat dat op een zaterdagavond en mooie muziek - voor dat dat eigenlijk over Flevoland gaat (wat natuurlijk helemaal niet kan, het stuk stamt uit 1893). Maar een nieuwe wereld. Dvorák werd gevraagd om een soort nationale muziekstijl voor Amerika te vormen. Net als wij Flevolanders gevraagd zijn – sommigen van ons zelfs letterlijk – om een nieuwe wereld – Flevoland – te vormen. In het stuk hoor ik af en toe stevige onrust en discussies terug. En in het 4e deel, het allegro, hoor ik de triomf, de tevredenheid en het perspectief terug. Maar ja, misschien hoor ik wat ik wil horen, dat komt meer voor bij politici.

In een Nieuwe Wereld is veel nieuw. Ik herinner mij mijn Opa, geboren in 1899. Hij is overleden in 1996. Een paar jaar voor zijn overlijden vroeg hij mij uit te leggen wat nou toch een computer was. Voor iemand die de opkomst van de auto (een leuke nieuwigheid , maar of het nou nuttig was ??) nog meegemaakt heeft was dat een brug te ver. Maar goed dat hij ons nu niet meer met onze telefoons in de weer ziet. In sommige landen moest er in de begintijd een man met een rode vlag vooroplopen om mensen te waarschuwen voor dat gevaar…….de automobiel.

In ons nieuwe Flevoland, eigenlijk in onze Nieuwe Wereld zijn windmolens zo’n nieuwe ontwikkeling. In 1990 telde ons land slechts 323 windturbines, in 2020 wel 2144, met nog plannen voor heel veel meer. Die windmolens roepen veel discussie op. Ons landschap gaat erdoor veranderen. En er is zorg, bijvoorbeeld over onze veiligheid. Net als bij die eerste auto’s. Er is bij nieuwe technologieën eigenlijk altijd zorg over veiligheid. Ik moest daar aan denken omdat ik deel uit mocht maken van de bestuurlijke werkgroep BOVEN ( Bestuurlijk Omgaan met Veiligheidsrisico’s van de Energietransitie). Daarin voerden we goede discussies over de vraag wat dat dan eigenlijk – vanuit bestuurlijk oogpunt – is veiligheid. Het rapport dat we uitbrachten vindt U hier.

Het gaat bij veiligheid steeds om het afwegen van risico’s. En hoe logisch dat ook klinkt, bestuurders en politici vinden dat moeilijk. Want die willen het liefst hun kiezers en/of hun inwoners geruststellen. Het rapport dat Ira Helsloot (https://crisislab.nl/) samen met onze commissie schreef, reikt voor dat gesprek een pragmatisch maar ook bestuurlijk ongemakkelijk denkkader aan. Bestuurlijk ongemakkelijk omdat de natuurlijke neiging van bestuurders is om gevaar voor hun inwoners te voorkomen. Maar ja, absolute veiligheid bestaat niet. Ik moest persoonlijk heel erg wennen aan een term als years life lost, een term die in de wetenschappelijke wereld heel gebruikelijk is naar het schijnt. Maar dat wil je als bestuurder vaak niet horen. Toch helpt dat. Want ook een transitie, zoals de energietransitie, niet ingaan kost levens.

Dus dan moeten we alles maar accepteren ? Nee zeker niet. Maar we moeten proberen rationeel te kijken naar veranderingen. We komen terecht in een Nieuwe Wereld. Die brengt nieuwe risico’s met zich mee. Die moeten we leren begrijpen, en waar mogelijk proberen te verkleinen. Maar niet de risico’s aanvoeren als argument om de stap niet te zetten. Want ook dát brengt risico’s met zich mee. Op naar de nieuwe wereld !